Column Nieuwmij - Meskina – ‘mijn Nederland’ voor het eerst in film

Soms beschrijf ik mijn Hindoestaanse achtergrond in Nederland als het zijn van een wandelend mysterie. Iets te vaak moet ik er een kort college bij geven: mijn ouders komen uit Suriname, mijn voorouders uit India en ik ben zelf geboren in Nederland. Als familie binnen honderd jaar verspreid zijn over drie totaal verschillende landen in drie continenten, is bijzonder. En daar komt bij dat ik ook nog geboren ben in Almelo. Wat ook niemand verwacht. In een flat. Waar ik altijd speelde met mijn zusje, die het mysterie zijn met mij deelde.

We hadden de ‘Hindoestaanse sferen’ thuis; de taal, de muziek, het eten, de verhalen. Er was de familie overzee, die we kenden door brieven en telefoontjes. En daar buiten was alles ‘Almelo’. Onze versie van ‘Nederlands zijn’, zagen we niet terug of weerspiegeld om ons heen. Over onze unieke geschiedenis ging het nooit op school. Maar ook als het over hedendaags Nederland ging, was er weinig herkenning. De wonderlijke mix wat onze achtergrond en identiteit vormt, was blijkbaar zo uniek, dat we dit nergens terugzagen in populaire media.

Soms hadden we een tintelend gevoel van herkenning omdat mensen uit Bollywoodfilms op ons leken. En toch ook weer niet, want onverstaanbaar voor ons en zo ver afstaand van ons wereldje in Almelo. In de oudere films leek de opvatting te bestaan dat je als vrouw vooral getrouwd en met kinderen moest zijn, om te worden gezien als succesvol. Maar die opvattingen die ook leken te leven in een deel van onze familie, bleven op afstand. Zelf waren we vooral bezig met school, ons ontwikkelen en ontplooien, want succes kent vele kleuren en vormen. Dat is wat we van onze ouders meekregen. Soms kregen we het gevoel dat Almelo en de wereld die wij daar hadden gemaakt, een planeetje was wat los van alles in de lucht hing.

Soms kregen we door de jaren heen een tintelend gevoel van herkenning in de bioscoop. Bij Britse producties zoals Bend it like beckham, of Blinded by the light. Brokjes bekendheid. Waarbij we geschokt dachten, hoe hebben ze dat zo treffend in beeld gebracht! Maar het was het toch nooit helemaal. Alsof je je teen in het zwembad steekt en geniet van dat aangename gevoel, maar de rest staat nog koud buiten het water. Elementen van herkenning of een soort verdwaald thuisgevoel. Met personages uit een ander land, die toch onverwacht iets bij je raken, omdat je roots de hele wereld overgaan. Maar ons thuis is toch echt Nederland.

Op het scherm een bruiloft in een feestzaal die ons bekend voorkwam, omdat we die zelf kennen van huwelijken waar we zijn geweest. Met een bonte stoet aan tantes en nichtjes en neefjes zoals we die kennen. Het woord Meskina, zoals de titel van de film is, betekent zoiets als ‘zielig geval’ omdat je nog niet getrouwd bent. De Hindoestaanse variant daarvan is Bechari.

De twee zussen in de film hebben een kamer zoals mijn zusje en ik hadden. De band tussen hen is zo herkenbaar. Een tuin zoals die van ons, behorend bij een rijtjeshuis. En hoe daar tussen de keurig geplaatste tuintegels, ouders proberen om de kinderen ook de waarde van de culturele tradities zorgvuldig mee te geven, naast alle Hollandse gewoonten die je ook meekrijgt.

Een etnisch gemengde familie, net zoals die van ons. Succesvolle carrièrevrouwen. Zoals wij. En dat alles weer vermengd met tradities, verschillende talen door elkaar heen. Culturele opvattingen die een modern jasje krijgen. Volledig vanzelfsprekend in het dagelijks leven, soepel van het een naar het ander, omdat het ook één is.

In een recensie op de film Meskina (want daar heb ik het natuurlijk over) op Filmtotaal stond een korte beschrijving: “Onderwerpen als een overbeschermende moeder, protserige met veel blingbling omgeven bruiloften, roddelende vrijgezelle tantes met veel te veel vrije tijd en een heel netwerk aan potentiële huwelijkspartners komen uiteraard wel voorbij. Maar verder hebben we te maken met een flink verkaaste Marokkaanse familie, woonachtig in een saaie rijtjeswoning in Almere, waar een portret van Willem-Alexander het behang siert.”

Inderdaad. Ik heb nog nooit zo’n Nederlands gezin gezien zoals in Meskina. En dan bedoel ik Nederlands zoals wij. Door Meskina zie ik mezelf zichtbaar worden in Nederland in film.

Meskina, bechari, als geuzennaam voor die stoere vrouwen die het lef hebben hun eigen pad te bewandelen. Ongeacht welk oordeel of wie wat zegt. En daar hebben we er veel van in het Nederland waarin mijn zusje en ik ons thuis voelen.

Soundos El Ahmadi, Daria Bukvic, Fadua El Akchaoui, Maryam Hassouni, en al die andere kanjers, dank voor het doorzetten en het strijden zodat we nu deze film kunnen beleven. Op naar nog veel meer films die alle schakeringen van Nederland in de meest bijzondere verhalen zullen tonen. Ik weet zeker dat jullie menig aspirant schrijver en filmmaker hebben geïnspireerd. Mij in ieder geval.